Merkez Bankasından Faiz Artırımı! Dolar Değer Kaybetti!
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, herkes tarafından merakla beklenen faiz kararını açıkladı. Merkez Bankası, faizi üst üste üçüncü defa artırarak %25’e yükseltti. 750 baz puana sahip olan faiz artırımı %20 seviyesinde olan piyasa beklentilerinin de üzerine çıktı. Yaşanan bu gelişmelerin ardından da Dolar/TL kuru 25,80 seviyesine gerilemiş oldu.
AA tarafından gerçekleştirilen ankete katılan ekonomi uzmanlarının beklentisi politika faizinin %20 seviyesinde olacağı yönündeydi. Gelen bu faiz artırımı yeni TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan tarafından alınan üçüncü faiz kararı. Merkez Bankası 1 Eylül tarihinden itibaren kredi kartı işlemlerinde uygulanacak olan azami akdi faiz oranını %2,81 seviyesine, azami gecikme faizi oranını ise %3,11 seviyesine yükseltti. Kredi kartlarından nakit çekimde ise azami akdi faiz oranı %3,57 olurken azami gecikme faiz oranı %3,87 olarak belirlendi.
Faiz kararının hemen ardından TL, dolar karşısında yaklaşık %2 seviyesinde değer kazandı. Bu değer kazancı sonraki saatlerde %5 seviyelerine kadar çıktı. Borsaların kapanmak üzere olduğu 16:55 sularında ise dolar 25,75 TL’den işlem görüyordu. Merkez Bankası tarafından yapılan yazılı açıklamada “Faiz artırımının yanında, parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararlarını almaya devam edeceğiz.” dendi.
Merkez Bankası tarafından alınan faiz artırımı kararına dair açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Kurul, dezenflasyonun olabilecek en kısa süre içerisinde tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması, fiyatlama davranışlarında yaşanan bozulmanın kontrol altına alınması amacıyla parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar vermiştir. “
“Yakın döneme dair göstergeler enflasyonun ana eğiliminde yükselişin sürdüğünü işaret etmekte. Yaşanan bu gelişmede yurt içi talepte bulunan güçlü seyir, kur ve ücret kaynaklı maliyet yönlü baskılar, hizmet enflasyonundaki katılık ve vergi düzenlemeleri belirleyici olacaktır.”
Açıklamada akaryakıt fiyatlarına dair bilgiler de yer aldı. Akaryakıt fiyatlarında yaşanan yükselişin de etkisiyle enflasyon beklentisinde üst sırına yakın bir seyir izleneceğine dair işaretlere dikkat çeken açıklama, politika faizinin, “enflasyonun ana eğilimini geriye götürecek ve enflasyonun orta vadede %5 hedefine ulaştıracak finansal ve parasal koşulları sağlayacak şekilde” belirleneceğinden bahsedildi.
“Enflasyonun ortaya çıkardığı görünümde istenen düzeyde iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma eylemi, gerekli olduğu zamanda ve gerekli olduğu ölçüde, kademi olarak güçlendirilecektir.” İfadeleri yer aldı.
Üçüncü Defa Faiz Artırımı Gerçekleşti!
TCMB Haziran ayında gerçekleştirdiği toplantıda 27 ay sonrasında ilk kez faiz artırımı uygulamış, TCMB Başkanı Haize Gaye Erkan başkanlığında gerçekleşen ilk PPK toplantısında politika faizi 650 baz puanlık artış ile %8,5 seviyesinden 15 seviyesine kadar yükselmiştir.
Fakat yapılan bu faiz artırımı beklentileri iyi bir şekilde karşılayamamış ve arından döviz kurlarında hızlı bir yükseliş gözlemlenmişti. Temmuz ayına gelindiğinde TCMB, 250 baz puanlık atış ile politika faizini %17,5 seviyesine yükseltmişti.
Ağustos ayında verdiği kararla birlikte TCMB, üst üste üçüncü defa faiz artırımı uygulamış oldu. TCMB bundan önceki en yüksek politika faizi artışını 2018’in Mayıs ayında 850 baz puanla gerçekleştirmişti. Ülkemizde yıllık enflasyon Ekim 2022’de son 24 senenin en yüksek seviyesini görmüş ve %85,51 seviyesine çıkmıştı.
Diğer yandan TCMB, 20 Ağustos tarihinde Kur Korumalı Mevduata dönüşüm hedefi uygulamasına son verildiği açıklanmıştı. Merkez Bankasının Pazar günü erken saatlerde resmi sitesi üzerinden gerçekleştirdiği duyuru, seçim sonrası Ortodoks ekonomi politikasına dönüş içerisinde değerlendiriliyor.
2021 Aralık döneminde kur krizi sırasında uygulanmaya konan KKM, döviz mevduattan TL’ye dönüş yapılmasını teşvik amaçlı getirildi. Kur korumalı mevduat hesaplarının büyüklüğü Ağustos ayında 117 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Ekonomistler Gelişmeler Hakkında Neler Dedi?
Mahfi Eğilmez, politika faizinin %25 seviyesine yükseltilmesine rağmen enflasyonun çok altında kaldığını fakat insanlarda “doğru politikaya dönüş umudu” yarattığını, bu sayede de kurda gerilemenin ortaya çıktığını söyledi. “Yeterli seviyede olmasa da olumlu bir adım. Bu kararın yapısal reformlarla desteklemesi gerekli” dedi.
Eğilmez, “TCMB faizi, %19’dan %8,5’e düşürüldüğünde birçok kişi bu düşüşü desteklemiş, “faiz sebep enflasyon sonuç” söylemine katılmıştı. Fakat Merkez Bankası faizi %8,5’den %25 seviyesine çıkarırken bir de gördük ki aynı kişiler herkesin önünde yer alıp faiz artırılmalı demeye başladılar” diye sözlerini tamamladı.
Uğur Gürses de TL’nin değer kazanması adına rezerv satışı yerine faiz artırımı uygulamalarının doğru olduğunu söyledi.
“Başka ülkelerin parasını satarak kendi paranızın değerini korumanız mümkün olmaz. Kendi paranızı koruyabilmek adına en güçlü silah kendi belirlediğiniz faizlerdir. Bu gün bir defa daha bu dersi uygulamalı olarak görme fırsatını elde ettik.”
İstanbul Portföy Yönetimi’nde görev alan Güzem Yılmaz Ertem, “Yıl sonunda politika faizi %30 seviyesinin üzerine, mevduat faizi de %%45 seviyelerine çekilirse vatandaş KKM ve dövizden TL’ye dönmeye ikna olur” paylaşımında bulundu.
Eski dönemde Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü görevini üstlenmiş olan Şenol Babuşçu önümüzdeki günlerde derecelendirme kuruluşlarının Türkiye için verdikleri notu gözden geçirip artırıma gidebileceğini belirtti.
Tunç Satıroğlu tarafından yapılan açıklamada ise TCMB’nin pozitif reel faiz vermesi gerektiği, bunun için de faiz değerinin %50’ye yükselmesinin gerekli olduğu aktarıldı.
Kamuoyu araştırmacısı ve ekonomist olarak hayatına devam eden Can Selçuki, X hesabından yaptığı paylaşımda “Türkiye ekonomi modeli diye bir model aslında yokmuş. Mecburi olarak yavaşlayacağız. Bunun da bedelini halk ödeyecek.” İfadelerini kullandı.
YRCG Danışmanlık’tan Emrah Gürelli de hükümetin ileriki dönemler için ekonomi politikalarının değiştiğini ifade etti.
Taner Özarslan ise faiz artırımı enflasyon ile mücadele ve rezerv artışına olumlu yönde etkiler olacaktır şeklinde fikir belirtti.
Yabancı Ekonomistler Neler Söyledi?
Reuters’e açıklamalarda bulunan Conotoxia’dan Gregorz Drozdz, faiz artırımı kararlarının etkisi göstermesinin genellikle zaman aldığını, bu sebeple de önümüzdeki süreçte enflasyondaki artışın devam edebileceğini ancak TL’nin değer kaybının artık durabileceğini belirtti.
Gelişmekte olan piyasalar uzmanı Metodi Tzanov ise, TCMB’nin büyük bir faiz artırımı yapmayacağına yönelik piyasa algısını ortadan kaldırmak istediğini yazdı.
Kıdemli kur analisti olan Piotr Matys ise, TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın başlangıçta piyasaları doğru bir şekilde tahmin edemediğini ancak geldiğimiz günde yapılan faiz artışının, enflasyonu dizginlemek amacıyla ciddi bir sinyal verdiğini söyledi ve ekledi:
“Ancak yine de bazı yatırımcılar bu faiz artışının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanıp onaylanmayacağını merek edecektir. Piyasaları aktif olarak takip eden birçok kişi Cumhurbaşkanının Merkez Bankası’nda alınan kararlarda etkili olduğunu düşünüyor.”
İngiltere’nin başkenti Londra merkezli bir kredi analiz şirketi olan Seaport Global’den Himanshu Porwal, “Merkez Bankası Başkanı ile Hazine ve Maliyet Bakanı, göreve ilk getirildikleri dönemde kendilerinden beklenen adımları şimdi atmaya başladılar” dedi ve ekledi:
“Görevde kalmayı sürdürebilirlerse Türk varlıkları yazın sonunu değer kazanarak geçirecek”
Gelişmekte olan piyasalar uzmanı Liam Peach, bugüne kadar yıl sonu faiz tahminlerinin %30 seviyesinde olduğunu ancak bu faiz artırımı ile birlikte önümüzdeki aylarda faizin bu oranın çok daha üzerine çıkabileceğini belirtti.
Peach, “Cumhurbaşkanının bu kararı destekleyip desteklemediği ayrı bir konu ve TCMB Başkanı Erkan’ın bu karar sebebiyle görenden alınma ihtimali olduğunun üzerini çizemeyiz” diye ekledi.
